Voor Ferre: de sage van de lintworm

Speciaal voor Ferre heb ik een beetje opzoekwerk gedaan over de lintworm, een mythisch dier dat prominent aanwezig is in Klagenfurt.

Een lintworm is een mythisch wezen, een slangachtige half-draak uit de Europese mythologie. De lintworm is ook bekend onder zijn Scandinavische naam ‘Lindorm’ of het Duitse ‘Lindwurm’. Ze worden soms afgebeeld met vleugels, maar niet altijd. Er zijn lintwormen zonder poten, met twee of met vier poten. De beet van een lintworm zou giftig zijn. In Noorwegen zag men de lintworm als een zeedraak.

Vroeger werd geloofd dat lintwormen voornamelijk leefden in de Alpen en Scandinavië. Ze aten vooral vee en lijken, die ze van begraafplaatsen opgroeven. Tot in de 19e eeuw geloofde men dat lintwormen echt bestonden. Gunnar Olof Hyltén-Cavallius verzamelde zo’n 50 verhalen van mensen die vertelden de enorme beesten zelf gezien te hebben. Hij loofde een beloning uit in 1884, maar er werd nooit een lintworm gevangen.

De lintworm komt voor in verschillende wapens. Verschillende namen zouden gebaseerd zijn op dit mythisch wezen, zoals Limburg (Nederland) en Limburg (Belgische provincie). De gevleugelde lintworm op Skandinavische wapens is nagenoeg identiek aan de wyvern in Engeland en elders in West-Europa.

Symbool van de stad Klagenfurt is de Lindwurmbrunnen, de fontein met de lintworm, die volgens de legende moest worden bestreden ten tijde van de stichting van de stad. Deze draak is ook afgebeeld op het stadswapen. De fontein bevindt zich op de Neue Platz, waar zich ook het raadhuis bevindt.

De sage van de lintworm van Klagenfurt (ik heb mijn best gedaan om het te vertalen uit archaïsch Duits, ik vond geen nederlandse tekst):

Indertijd, toen hertog Karast aan het hoofd stond van de Karnburcht, was het gebied van de Wörthersee tot aan de Drau bedekt met moeras, mos, dichte struiken en donkere bossen.

Terwijl talrijke kuddes wel graasden in het gebied, had nog zelden een mens voet gezet in deze angstaanjagende en ondoordringbare duisternis. De reden hiervoor was eenvoudig: nog nooit was iemand teruggekeerd nadat hij het gebied betreden had.

Ook verdween er menig rund en zochten herders vergeefs naar hun verloren dieren. Niemand heeft ooit de “wurger” gezien die dit deed, die mensen en dieren verslond, want meestal lag er een dikke mist over het gebied. Af en toe hoorden ze wel een gegrom of een verschrikkelijk gehuil opstijgen vanuit de mist. De hertog gebood zijn dapperste onderdanen naar het gebied te gaan om de schuilplaats van het monster te vinden en om het monster te doden. Maar vergeefs, zelfs de dappersten hadden schrik en durfden de tocht niet te ondernemen.

Enkel met een list konden ze dus het monster uit zijn schuilplaats lokken. In geen tijd bouwden ze een uitzichtstoren aan de rand van het moeras zodat ze hun vijand vanuit de verte korte gadeslaan door de gaten in de toren.

Een handvol moedige knechten van de hertog trok ten strijde tegen de wurger, aangetrokken door de prijs die op zijn hoofd stond. Want de hertog had beloofd dat wie het dier kon verschalken, door list of door geweld, de eigenaar zou worden van het hele gebied tussen twee rivieren, zover als het gebied reikte waarover het vreselijke monster heerste. Bovendien zouden slaven vrij zijn als zij hielpen.

De knechten bonden een vette stier vast en maakten er een koord met haak aan vast. Het gebrul van het angstige dier vulde de hele omgeving. Het duurde niet lang of het monster dook op uit het moeras, het water spoot tot hoog in de lucht. Als een pijl schoot de vreselijke lintworm vooruit, gevleugeld en voorzien van dikke schubben. Zijn klauwen grepen het beest en zijn met tanden gevulde kaken openden zich om de angstige stier te verslinden. Het monster beet zich vast in de weerhaak en de knechten sprongen te voorschijn om de draak neer te knuppelen. Nog één keer kronkelde het lange slangenlijf rond en toen was het voorbij en was het land bevrijd van de lintworm.

Op de plaats waar het gevecht met deze draak plaatsvond, ontstond een mooi dorpje en op de plaats waar de toren stond bouwde de hertog een echte burcht. Uit dit lieflijke dorpje en deze burcht ontwikkelde zich in de loop der eeuwen een stad, de huidige hoofdstad van Karinthië, het mooie Klagenfurt.